یکی از چالش های پیش و فراوری تحقیق و پژوهش ، سرقت –(دزدی) ادبی شایبه انتحال یا Plagiarism است .محقق و پژوهشگری ساعت ها و ماه ها و سال ها از عمر خود را صرف تولید علوم و آگاهی نماید و دیگری از روی نا آگاهی و کسب شهرت نام کهین خود را بر اثر بهین ایشان بگذارد از مصادیق رفتار و کنش ضد اخلاقی به شمار می آید. (نژاد سلیمانی , صیفی, & خداوردی , 1392)
بیشترین سرقت ادبی گزارش شده کپی کردن از یک منبع الکترونیکی بوده است .اغلب محققان روش بررسی محتوای مورد نظر را از لحاظ سرقت ادبی به صورت چشمی اعلام کرده اند به هر حال تعداد کمی از انها اعلام کرده اند که از نرم افزارهای موجود جهت کشف سرقت ادبی استفاده میکنند. (پاکپور حاجی آقا & ضیائیها, 1393)
ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺳﺮﻗﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﺩﺭ ﻣﺘﻮﻥ ﻋﻠﻤﯽ
ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﭘﻴﺸــﺮﻓﺖ ﻋﻠﻮﻡ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﻗﺒﻠﯽ ﺍﺳــﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳــﺖ، ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﺍﻧﺶ ﻗﺒﻠﯽ، ﺩﺍﻧﺶ ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﺴــﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺳــﻨﮓ ﺑﻨﺎ، ﺩﻳﻮﺍﺭﯼ ﻧﻮ ﺑﻨﻬﻨﺪ. ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺳــﻮﺍﻝ ﭘﻴﺶ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺶ ﭘﻴﺸــﻴﻨﻴﺎﻥ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ ﻭﻟﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﮐﺠﺮﻭﯼ ﺳﺮﻗﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﺸﺪ (ﻭﺑﮕﺎﻫﻬﺎﯼ ٥ ﻭ ٨؛Barnbaum; Liles & Rozaiski,2004) اــﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭ ﺑﮑﺎﺭﮔﻴﺮﯼ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻋﻠﻤﯽ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻭ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺁﻥ ﻋﻠﻢ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻣﯽ ﺷــﻮﺩ،ﺍﻃﻼﻋــﺎﺕ ﻋــﺎﻡ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳــﯽ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ، ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻃﻼﻉ ﻋﻤﻮﻡ ﻭ ﺑــﻪ ﻃﻮﺭ ﻋﺎﻡ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﮔﺬﺍﺷــﺘﻪ ﺷــﺪﻩ ﺍﺳــﺖ، ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ: ﻣﻮﻟﮑﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﺁﺏ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﺸــﮑﻴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻧﯽ ﺍﺳــﺖ، ﮐﻮﻩ ﺍﻟﺒﺮﺯ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ، ﺣﺎﻓﻆ ﺷــﺎﻋﺮ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ. ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻝ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﻋﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺩﺍﻧﺸــﻤﻨﺪ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻴﻦ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺑﮑﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﺘﻦ ﻋﻠﻤﯽ، ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﮔﻴﻮﻣﻪ ﻭ ﺫﮐﺮ ﻣﻨﺒﻊ، ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ. ﺣﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ،ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﺍﻳﻦ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻮﻧﺖ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺍﺩ، ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺘﻦ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺷــﺪ ﻭ ﻌﻠﻮﻡ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﺟﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﮐﭙﯽ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﺷﻤﺎ ﺍﻟﺤﺎﻕ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﻴﺎﻥ ﺟﻤﻼﺕ ﻭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻧﺸﺎﺀ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﻭ ﺑــﺎ ﺫﮐــﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﺟﻤﻠﻪ ﻳﺎ ﭘﺎﺭﺍﮔﺮﺍﻑ. ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ “Rephrasing " گفته میشود ﮐﻪ بهترین ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﮑﺎﺭﮔﻴﺮﯼ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ. (بطحائی, 1390)
References
بطحائی, ز. (1390). سرقت علمی: تعریف، ﻣﺼﺎﺩﻳﻖ ﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ، ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﯼ ﻭ ﺗﺸﺨﻴﺺ. کاراگاه, 6-18.
پاکپور حاجی آقا, ا., & ضیائیها, م. (1393). بررسی نگرش محققان به سرقت ادبی. فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد, 75.
نژاد سلیمانی , ح., صیفی, س., & خداوردی , م. (1392). سرقت ادبی : فرصت ها و چالش ها. کنگره پیشگامان پیشرفت, (ص. 110).